تاثیر اقوام مختلف بر زبان دزفولی

گویش دزفولی:

گویش دزفولی یک گویش از زبان‌های ایرانی جنوب غربی است. این گویش در استان خوزستان توسط ساکنان بومی شهر دزفول در شمال استان خوزستان تکلم می‌شود. گویش شوشتری نزدیک‌ترین گویش به گویش دزفولی بشمار می‌رود.

گویش دزفولی از بازمانده‌های زبان پهلوی ساسانی می‌باشند که از نظر ترکیب کلمات با سایر گویش‌های ایرانی جنوب غربی از جمله گویش شوشتری همسان می‌باشد واز لحاظ لهجه و تلفظ اندکی متفاوت است. گویش دزفولی در گذر زمان کمتر از فارسی دری دستخوش دگرگونی شده‌است.

دکتر محمد معین در کناره کتاب برهان قاطع این گویش را یکی از سرشاخه‌های زبان پارسی می‌خواند.

گویش دزفولی چگونه شکل گرفت؟

تاثیر اقوام مختلف بر زبان دزفولی: اولین و کهن ترین گویش مردم دزفول ٬ زبان عیلامی بوده و بعد از عیلامی ها  هخامنشیان در خوزستان مستقر گردیدند.

داریوش اول تعدادی از اسرای یونانی را در شمال خوزستان ٬حوالی دزفول و اندیمشک  سکونت داده بود که این اسرای یونانی نیز تاثیر زیادی در زبان دزفول و اطراف آن گذاشتند و زبان اولیه دزفولی ترکیبی شد از زبان عیلامی٬آریایی، پارسی و یونانی

وجود دانشگاه جندی شاپور در شاه آباد سابق دزفول (که یکی از بزرگترین  مراکز علمی جهان در آن روزگار و محل تجمع دانشمندان رومی٬هندی٬ سریانی  و ایرانی بود) باعث شد  تغییراتی در زبان  دزفولی ایجاد شود.

وجود دانشگاه جندی شاپور در شاه آباد سابق دزفول (که یکی از بزرگترین  مراکز علمی جهان در آن روزگار و محل تجمع دانشمندان رومی٬هندی٬ سریانی  و ایرانی بود) باعث شد تغییراتی در زبان  دزفولی ایجاد شود.

از آنجا که اقوام همجوار در یکدیگر تاثیر متقابل دارند. زبان دزفول هم تحت تاثیر همسایگی با اقوام لر و عرب تغییراتی یافته است و بغیر از لرها و اعراب٬ صبٌی ها که بعد از قتل پیغمبرشان حضرت یحییٰ از فلسطین مهاجرت کرده و کم کم به ایران و خوزستان آمدند تاثیر زیادی در زبان دزفولی گذاشتند.

هجوم قوای متفقین در جنگ جهانی اول و دوم که قسمتهایی از خاک کشورمان و بالاخص مناطق جنوبی را تحت سیطره خود قرار داده بودند هم تاثیر بسزایی در تداخل زبان آنها در زبان ما بجا گذاشت و استعمال اصطلاحات انگلیسی٬فرانسوی٬آلمانی و هندی در مکالمات روزمره ما موید این مطلب است.

درتحقیقی حدود یک هزار واژه دزفولی پیدا شده است که از زبان انگلیسی وارد زبان ما شده اند.

تاثیر اقوام بر زبان دزفول قسمت پایانی:

در نهایت میتوان گفت زبان مردم دزفول٬ لهجه ای از زبان فارسی دری است که به سبب تداخل زبانهای دیگر ٬آمیزه ای از زبانهای مختلف گردیده که حضور واژه های پارسی میانه (پهلوی) در آن کمرنگ شده است.

امیدواریم این مطلب براتون مفید بوده باشد و آن را با دوستان حود به اشتراک بگذارید.

دیارمو میراثی از گذشته، هدیه ای برای آینده

منبع : بخشی از کتاب “دزفول شهر من” اثر سید محمد منتظری